+ เพิ่ม |
- ลด ขนาดตัวอักษร
ปราสาทตำหนักไทรจ.ศรีสะเกษ
ปราสาทตำหนักไทร เป็นปรางค์เดี่ยวรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ก่อด้วยอิฐย่อมุมไม้สิบสองบนฐานศิลาทราย ขนาดกว้างยาวประมาณ 4x4 เมตร มีประตูเข้าออกได้ทางเดียว คือ ทางทิศตะวันออกซึ่งเป็นด้านหน้า อีกสามด้านเป็นประตูหลอกสลักเป็นรูปบานประตูลงในเนื้ออิฐ กรอบประตูด้านหน้าสร้างด้วยศิลาทราย ทับหลังเป็นภาพพระนารายณ์บรรทมสินธุ์เหนือพระยาอนันตนาคราช 7 เศียร มีพระชายา คือ พระลักษมีนั่งอยู่ หลังพระชงฆ์ และพระพรหม ผุดมาจากพระนาภี สองข้างพระพรหมขนาบด้วยรูปฤาษีและบุคคล นั่งในซุ้มเรือนแก้ว ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพิมาย
ปัจจุบันมีรูปสิงห์ 2 ตัว สลักด้วยศิลาทรายลอยตัวอยู่บริเวณทางเข้าหน้าปรางค์ มีบัวยอดปรางค์ หล่นอยู่หน้าปราสาท เสาประดับกรอบประตูหายไป ส่วนแท่นฐานประติมากรรมตั้งอยู่ตรงกลาง ภายใน
องค์ปรางค์ มีบารายอยู่ด้านทิศตะวันออกของปรางค์ปราสาท
การพิจารณาอายุปราสาทตำหนักไทร นักโบราณคดีมีความเห็นแตกต่างกัน เพราะปราสาทแห่งนี้มีประติมากรรมหลายชิ้น แต่ละชิ้นเป็นศิลปะขอมแต่แบบต่างกัน ศาสตราจารย์หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล เสนอความคิดเห็นว่าทับหลังบรรทมสินธุ์ของปราสาทแห่งนี้ พระนารายณ์บรรทสินธุ์แบนเรียบไปกับพระยานาค มิได้ตั้งองค์ขึ้น อาจเก่าถึงพุทธศตวรรษที่ 13 เมื่อดูใต้ภาพพระนารายบรรทมสินธุ์ มีแนวลายบัวคว่ำ แล้วจึงถึงลายพวงมาลัย มีอุบะคั่นอย่างสวยงาม ซึ่งเป็นศิลปะขอมในระหว่าง พ.ศ.1400-1450 และจากลายบนเสาประดับกรอบประตูมีลายใบไม้สลับกับพวงอุบะ ซึ่งเป็นของเก่าในระหว่าง พ.ศ. 1400-1450 แต่เสานี้ก็เป็นเสา 8 เหลี่ยม และมีลวดลายประดับ ทั้งที่กึ่งกลางของเสา ที่เสี้ยวและกึ่งกลางของเสี้ยวและยังรักษาลำดับความสำคัญลดหลั่นกันอยู่ คงสลักขึ้นในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 16
หลักฐานที่สำคัญอีกชิ้นหนึ่งคือ อัฒจันทร์ศิลา ที่สมภารวัดสำโรงเกียรติ ได้นำมาจากปราสาทตำหนักไทรมาเก็บไว้ที่วัด เมื่อพิจารณาจากรูปร่างเทียบเคียงกับอัฒจันทร์ขอม ก็เห็นว่ามีอายุอยู่ในระหว่างต้นพุทธศตวรรษที่ 13 จากหลักฐานดังที่ได้กล่าวแล้ว อาจกล่าวได้ว่าปราสาทตำหนักไทรสร้างราว พุทธศตวรรษที่ 15 และ 16 หรือหลังจากนั้น จึงนับว่าเป็นปราสาทที่เก่าแก่ที่สุดของจังหวัดศรีะเกษ
ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน และกำหนดขอบเขตโบราณสถาน เมื่อปี พ.ศ.2525 มีพื้นที่ประมาณ 1 ไร่ 1 งาน
*** ข้อมูลทั่วไปจากอินเตอร์เน็ต ทับหลังเป็นภาพพระนารายณ์บรรทมสินธุ์เหนือพระยาอนันตนาคราช 7 เศียร ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพิมาย (ถ้าใครพบเห็นถ่ายภาพมาให้ชมด้วยครับ)
*** เมื่อวันที่ 17 ต.ค. 2553 ได้เกิดพายุฝนตกกระหน่ำอย่างต่อเนื่องที่ อ.ขุนหาญ ปราสาทตำหนักไทรหรือปราสาททามจาน ได้พังทลายลง และได้รับการบูรณะจากรมศิลปากร ดั่งที่เห็นในปัจจุบัน
สถานที่ตั้ง : วัดตำหนักไทร ต.บักดอง อ.ขุนหาญ จ.ศรีสะเกษ
พิกัด :14°32'25.9"N 104°29'05.0"E / 14.540516, 104.484721
ถ่ายภาพเมื่อ : 14 ธันวาคม 2560
วันติดตั้งหน้าเว็บ : 14 ธันวาคม 2560
จำนวนผู้เข้าชม : 2474 ครั้ง
หมายเหตุ : เว็บมาสเตอร์เดินทางไปชมและถ่ายภาพเอง
ข้อมูลจาก : ป้ายกรมศิลปากร, m-culture.go.th, oknation.nationtv.tv/blog/voranai, museum-press.com, roommaro.blogspot.com, sisakettoday.com/webboard/viewtopic.php?t=14311
