+ เพิ่ม |
- ลด ขนาดตัวอักษร
กลุ่มเสมาดอนปู่ตาบ้านหัวเมือง อ.มหาชนะชัย จ.ยโสธร
บ้านหัวเมือง ตามแผ่นจารึกที่ท่านเจ้าอาวาสวัดองค์ก่อนทำไว้ ประดิษฐานไว้หน้าพระอุโบสถหลังใหม่ว่า
" บ้านหัวเมือง ตำบลหัวเมือง อำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร ตั้งขึ้นราว พ.ศ. ๒๔๑๒ - ๒๔๑๓ (ร.ศ. ๘๘-๘๙) สมัยรัชกาลที่ ๕ ปัจจุบันขึ้นกับจังหวัดยโสธร เดิมมาจากบ้านโพนทอง ตำบลไทย อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี อพยพมาจากหนองบัวลำภู มาตั้งเป็นเมืองอุบลฯ สมัยกรุงธนบุรีเป็นราชธานี จากคำบอกเล่าของย่าตาแสง (คำมี) ย่าพรหมวงสา ภูมิลำเนาที่ตั้งบ้านสมัยนั้น เป็นชายดงด้านตะวันตกและใต้มีบึงล้อม ด้านตะวันออกเฉียงใต้เป็นดงทึบติดต่อถึงบ้านนาดี และดงคูเมือง สภาพดง คือ ดงยาง พื้นที่ตั้งบ้าน เป็นที่ตั้งบ้านเมืองสมัยโบราณ "
ใบเสมา หรือ สีมา เป็นประติมากรรมหินสลัก ซึ่งใช้เป็นสัญลักษณ์หรือเพื่อแสดงขอบเขตพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์เนื่องในพุทธศาสนา จากการศึกษาพบว่ามีการสร้างอย่างแพร่หลายมาก ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยช่วงพุทธศตวรรษที่ 12-16 ซึ่งเป็นยุคที่วัฒนธรรมทวารวดีเจริญรุ่งเรื่องขึ้น การปักใบเสมาดังกล่าวอาจสืบเนื่องมาจากระบบคติความเชื่อ สันนิษฐานว่าอาจจะเกี่ยวกับ
- คติที่สืบทอดมาจากประเพณีการปักหินตั้ง (Megaliths) โดยเชื่อเรื่องการนับถือผีบรรพบุรุษของชนพื้นเมืองในเอเชียอาคเนย์
- คติการสร้างขึ้นเนื่องในพุทธศาสนา เพื่อเป็นหลักเขตกำหนดบริเวณศักดิ์สิทธิ์ หรือสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางพุทธศาสนา
-เป็นตัวแทนสถานที่ศักดิ์สิทธิ์สำหรับเคารพบูชา ทำหน้าที่คล้ายสถูปเจดีย์หรือพระพุทธรูปเพื่อให้ผู้คนได้กราบไหว้บูชา
กลุ่มเสมาดอนปู่ตาบ้านหัวเมือง มีทั้ง แบบแผ่นหิน (Slab Type) และ แบบแท่งเสา (Pillar Type) รูปแบบใบเสมาแผ่นหิน ทำด้วยหินทราย รูปทรงเหมือนใบเสมาทั่วไป ตรงกลางมีสันนูน สภาพใบเสมาหักแหว่ง บางชิ้นก็เป็นหินก้อนเล็กๆ ยังไม่ได้ถากโกลนหรือทำให้เป็นรูปเป็นร่าง
ส่วนแบบแท่งเสา (หลักหิน, หลักเขต, หลักกัลปณา) ทำด้วยหินแลงหรือศิลาแลงมีขนาดใหญ่ บางชิ้นสูงถึง 2 เมตร เส้นผ่าศูนย์กลาง 50-60 เซนติเมตรโดยประมาณ
จากประวัติหมู่บ้านหัวเมืองซึ่งเป็นชุมชนโบราณ จึงเชื่อได้ว่า ใบเสมาและแท่งเสมาเหล่านี้ น่าจะมีมาแต่ดั้งเดิมในพื้นที่ชุมชน เมื่อมีการก่อสร้างบ้านเรือน ปรับพื้น ฝังเสาเข็ม สิ่งปลูกสร้างต่างๆ จึงได้พบเห็นใบเสมาหลักเสมาเหล่านี้ บางส่วนนำไปไว้ที่วัดหัวเมืองรอบพระอุโบสถ บางส่วนมีขนาดใหญ่และมีน้ำหนักมาก จึงปักไว้ที่ดอนปู่ตา ซึ่งเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิของชุมขน
บริเวณดอนปู่ตา ยังมีศาลปู่ตาภายในมีรูปปั้นบุรุษ ไว้ให้ชุมชนสักการะกราบไหว้ขอพร ตามความเชื่อสืบๆ กันมา
สถานที่ตั้ง : ดอนปู่ตาบ้านหัวเมือง หลังสถานีอนามัยบ้านหัวเมือง ต.หัวเมือง อ.มหาชนะชัย จ.ยโสธร
พิกัด : 15.539440, 104.190259
ถ่ายภาพเมื่อ : 1 เมษายน 2561
วันติดตั้งหน้าเว็บ : 6 สิงหาคม 2561
ปรับปรุงล่าสุด :
ข้อมูลจาก : finearts.go.th, เรียเรียงขึ้นเอง
จำนวนผู้เข้าชม : 1802 ครั้ง
หมายเหตุ : เว็บมาสเตอร์เดินทางไปชมและถ่ายภาพเอง
