+ เพิ่ม |
- ลด ขนาดตัวอักษร
เมืองโบราณโนนเมือง อ.ชุมแพ จ.ขอนแก่น
จากการสำรวจและขุดค้นโดยหน่วยศิลปากรที่ ๗ จังหวัดขอนแก่น เมื่อ พ.ศ 2525 - 2526 พบว่าบ้านโนนเมืองมีความเก่าแก่ถึง ๓ ช่วงสมัยติดต่อกัน คือ สมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลายอายุราว 3,000 ปี สมัยประวัติศาสตร์ตอนต้นเรียกว่าสมัยทวาราวดี ราวพุทธศตวรรษที่ 13 - 16 และสมัยประวัติศาสตร์เรียกว่า ลพบุรี ราวพุทธศตวรรษที่ 16 - 19
ลักษณะทั่วไป มีคูน้ำและคันดินรูปกลมรี เป็นแหล่งพิพิธภัณฑ์กลางแจ้ง มีหลุมขุดค้นสาธิตขนาดใหญ่ 5 หลุม ให้ศึกษา
หลักฐานที่พบ พบใบเสมาหินทรายกระจายอยู่ทั่วไป คูเมืองขนาดใหญ่แสดงให้เห็นชุมชนซึ่งเป็นศูนย์กลาง และชุมชนย่อยกระจายอยู่โดยรอบ ซึ่งเป็นที่อยู่อาศัยของคนสมัยก่อนประวัติศาสตร์และสมัยประวัติศาสตร์ มีโครงกระดูกมนุษย์โบราณฝังอยู่เป็นระเบียบและสมบูรณ์ มีเครื่องใช้ กำไลมือ กำไลเท้าที่อุทิศให้แก่ศพ และเครื่องปั้นดินเผาแบบต่าง ๆ มีใบเสมาสมัยทวาราวดีเป็นจำนวนมาก หนึ่งในนั้นได้นำไปทำเป็นเสาหลักเมืองของเทศบาลนครขอนแก่น และเสาหลักเมืิองอำเภอชุมแพ
ในปี พ.ศ. 2513 หน่วยศิลปากรที่ 7 ได้สำรวจพบเมืองโบราณโนนเมืองเป็นครั้งแรก ต่อมาในปี พ.ศ. 2525 ถึง 2526 จึงได้ดำเนินขุดตรวจ-ขุดค้นจำนวน 7 หลุมแล้วทำหลังคาคลุมหลุมขุดค้นไว้จำนวน 6 หลุม เพื่อแสดงในลักษณะพิพิธภัณฑ์สถานกลางแจ้ง และในปี พ.ศ. 2534 - 2535 ได้รับงบประมาณการศึกษาและพัฒนาแหล่งจากโครงการน้ำพระทัยจากในหลวง ( โครงการอีสานเขียว ) จึงได้ขุดค้นเพื่อหาหลักฐานเพิ่มเติมอีกจำนวน 6 หลุม รวมทั้งหมด 13 หลุมด้วยกัน โดยจัดแสดงเป็นพิพิธภัณฑสถานกลางแจ้ง ให้ผู้ที่สนใจได้ชมและศึกษาเรื่องราวเกี่ยวกับเมืองนี้ได้อย่างใกล้ชิด
เมื่อหน่วยศิลปากรที่ 7 ขอนแก่น ได้ทำการขุดค้นเพื่อศึกษาหลักฐานและข้อมูลเกี่ยวกับเมืองโบราณโนนเมือง จึงได้พบว่า ที่นี่มีคนอยู่อาศัยมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ คือราว 2,500 ปีมาแล้ว อยู่อาศัยเรื่อยมาจนถึงสมัยทวารวดี ( พุทธศตวรรษที่ 12 - 16 ) มีการสร้างเมืองขนาดใหญ่ โดยขุดคูเมืองและก่อคันดินเป็นกำแพงเมือง จากการค้นพบกลุ่มใบเสมาในตัวเมืองโนนเมือง เมืองนี้จึงอาจมีความสำคัญในระดับศูนย์กลางทางศาสนาหรือเป็นที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาในช่วงสมัยนั้นก็เป็นได้ คนที่นี่อยู่อาศัยต่อมาจนถึงสมัยลพบุรี (พุทธศตวรรษที่ 16 - 17 ) และทิ้งร้างไปในที่สุด
จากการขุดค้นในปี พ.ศ. 2525 - 2526 พบโครงกระดูจำนวน 11 โครง และจากการขุดค้นในปี 2535 พบโครงกระดูจำนวน 17 โครง เป็นเพศชาย 6 โครง หญิง 6 โครง ไม่สามารถระบุเพศได้ 5 โครง พบว่าโครงกระดูถูกฝังให้นอนหงายเหยียดยาว ส่วนใหญ่หันศรีษะไปทางทิศตะวันตก ตะวันตกเฉียงเหนือ หรือตะวันตกเฉียงใต้มัดแขนให้แนบลำตัวมัดช่วงเข่าและปลายเท้าให้ชิดกัน มีการเตรียมพื้นที่หลุมฝังศพด้วยภาชนะดินเผาทุบแตกไว้รองรับศพ บางโครงก็รองรับเฉพาะด้านล่างบางโครงก็โรยไว้ข้างๆ และวางภาชนะดินเผาที่ปลายเท้ารวมทั้งเครื่องประดับ เครื่องใช้และกระดูกสัตว์ ( อาหารสำหรับผู้ตาย ) จากสิ่งของต่างๆ ที่พบฝังร่วมกับโครงกระดูก ทำให้ทราบว่าบรรพบุรุษแห่งโนนเมืองคงจะมีความเชื่อในเรื่องของการตายแล้วเกิดใหม่
หลังจากที่พุทธศาสนาในช่วงวัฒนธรรมทวารวดีเผยแพร่เข้ามาสู่โนนเมือง ประเพณีการฝังศพก็เปลี่ยนไปเนื่องจากไม่พบหลักฐานของการฝังศพในชั้นดินสมัยนี้ และไม่พบโครงกระดูกใด มีโบราณวัตถุสมัยทวารวดีฝังร่วมอยู่ด้วย จึงเป็นไปได้ว่าอาจมีการเผาศพแทนการฝัง
โครงกระดูกที่จัดแสดงในหลุมขุดค้นที่นี่ล้วนเป็นโครงกระดูกของมนุษย์ในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลายทั้งสิ้น
จากโครงกระดูกจำนวน 17 โครง ( จากการขุดค้นปี พ.ศ. 2525 ) เป็นโครงกระดูกเด็ก 1 โครง นอกนั้นมีอายุระหว่าง 20 - 45 ปี ผู้หญิงมีความสูงเฉลี่ย 159 เซนติเมตร ผู้ชายสูงเฉลี่ย 164 เซนติเมตร จากช่วงอายุดังกล่าว จะเห็นได้ว่ามีอายุไม่ยืนนัก และเชื่อว่าคนเหล่านี้คงตายด้วยโรคภัยไข้เจ็บ
หลักฐานต่างๆ ที่พบจากการขุดค้น ทำให้ทราบว่าผู้คนที่อาศัยอยู่ที่เมืองโบราณโนนเมืองแห่งนี้ ดำรงชีวิตด้วยการเกษตรกรรม การปศุสัตว์ และการล่าสัตว์ เช่นเดียวกับชุมชนโบราณอื่นๆ ในสมัยเดียวกัน
เครื่องมือเหล็กประเพศ จอบ ใบมีด เคียว คงใช้ในการถากถางดินเพื่อการเกษตรกรรม ส่วนกระดูกสัตว์ก็พบหลายประเภทด้วยกัน คือ วัว ควาย เก้ง กวาง และปลาหลายชนิด พบหนาแน่นมากในชั้นดินช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อเข้าสู่สมัยประวัติศาสตร์
กระดูกวัวและควายคล้ายกับที่พบจากการขุดค้นที่แหล่งโบราณคดีโนนนกทา อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น ซึ่งบ่งชี้ว่าเป็นสัตว์เลี้ยงเพื่อการกสิกรรมและเป็นอาหาร ส่วนสัตว์ป่าอื่นๆ คงถูกล่าเพื่อนำมาเป็นอาหาร
สถานที่ตั้ง : เมืองโบราณโนนเมือง บ้านนาโพธิ อ.ชุมแพ จ.ขอนแก่น
ถ่ายภาพเมื่อ : 24 ธันวาคม 2559
วันติดตั้งหน้าเว็บ : 29 ธันวาคม 2559
ปรับปรุงล่าสุด :
จำนวนผู้เข้าชม : 6732 ครั้ง
ที่มาข้อมูล : prapayneethai.com, khonkaenjob.com
หมายเหตุ : เว็บมาสเตอร์เดินทางไปชมและถ่ายภาพเอง
